یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِی دِینِکُمْ وَلاَ تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ إِلاَّ الْحَقِّ إِنَّمَا الْمَسِیحُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللّهِ وَکَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْیَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ فَآمِنُواْ بِاللّهِ وَرُسُلِهِ وَلاَ تَقُولُواْ ثَلاَثَةٌ انتَهُواْ خَیْرًا لَّکُمْ إِنَّمَا اللّهُ إِلَهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَن یَکُونَ لَهُ وَلَدٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَات وَمَا فِی الأَرْضِ وَکَفَى بِاللّهِ وَکِیلًا***سوره مبارکه نساء-آیه171   ***

اى اهل کتاب در دین خود غلو مکنید و در باره خدا جز [سخن] درست مگویید مسیح عیسى بن مریم فقط پیامبر خدا و کلمه اوست که آن را به سوى مریم افکنده و روحى از جانب اوست پس به خدا و پیامبرانش ایمان بیاورید و نگویید [خدا] سه‏گانه است باز ایستید که براى شما بهتر است‏ خدا فقط معبودى یگانه است منزه از آن است که براى او فرزندى باشد آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست و خداوند بس کارساز است(171)

خداوند متعال از حضرت محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) میخواهند که به اهل کتاب گوشزد کنند که در دین خود دچار غلو و افراط نشوند،زیرا  اهل کتاب و بخصوص نصاریها به این افراطی گریها عقیده زیادی داشتند .

کتابی آسمانیست که در آن  دینی که از طرف خداوند نازل شده است و احکام آنرا بیان دارد اما این کتاب باید بگونه ای باشد که در وهله اول عرضه کننده توحید بر پیروانش باشد و شریکی برای خداوند نداند و شریک را از خداوند واحد نفی کند،دینی که به نفی خدایان دروغین و بتها بپردازد و مردم را از پرستش اینگونه خدایان نهی کند.خصوصیاتی که در دین و آئین یهود و نصاری وجود ندارد زیرا این دو قوم برای خداوند واحد ،شریک قائل شدند ،بخصوص نصاریها که شناعت و فضاحتشان از یهودیان بیشتر است.

قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لاَ تَغْلُواْ فِی دِینِکُمْ غَیْرَ الْحَقِّ وَلاَ تَتَّبِعُواْ أَهْوَاء قَوْمٍ قَدْ ضَلُّواْ مِن قَبْلُ وَأَضَلُّواْ کَثِیرًا وَضَلُّواْ عَن سَوَاء السَّبِیلِ***سوره مبارکه مائده-آِیه77***

گو اى اهل کتاب در دین خود بناحق گزافه‏ گویى نکنید و از پى هوسهاى گروهى که پیش از این گمراه گشتند و بسیارى [از مردم] را گمراه کردند و [خود] از راه راست منحرف شدند نروید(77)

غلو یهود این بود که میگفتند عزیر فرزند خداوند است.پس چون منشا غلو و افراط  پیروی کردن از هوی و هوس است ،خداوند متعال در سوره مبارکه مائده-آِیه77 خطاب به اهل کتاب(یهودیان)میفرمایند از هوی و هوسی که پیشینیان شما گرفتارش شده و به انحراف کشیده شدند پیروی مکنید.

در قر آن کریم به آیات جالبی بر میخوریم که مصداقهای بارز آنرا در زندگی روزمره امان تجربه کرده ایم(گر چه تمامی آیات قرآن کریم در زندگی ما انسانها مصداق و کاربرد دارند).در دو آیه بالا خداوند از کسانی صحبت به میان آورده اند که گزافه گوییها و غلوهایی در دینداری و انتقال آن به دیگران انجام داده و میدهند.مانند صفات خارق العاده و معجزه واری که به انسانهای مختلف نسبت میدهند .شاید درنگاه اول و دید سطحی این غلوها تاثیر چندانی در روی دین نداشته باشند اما متاسفانه در دراز مدت میتواند تاثیرات قابل توجهی بر روی اعتقادات عده ای  داشته باشد.

به وضوح خداوند به رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) دستور میفرمایند که مردم را به این دعوت کنند که در دین خود  از غلو وافراط پرهیز کنند.غلو در دین باعث ویرانی اساس و پایه دین (توحید و خدا پرستی) میشود و به همین دلیل اسلام در اینباره بسیار سختگیرانه عمل میکند تا جایی که در کتب فقه و عقاید غلو کنندگان(غلات)، در گروه بدترین کفار قرار گرفته اند.(1)

در دین اسلام نیز بمانند دیگر ادیان این آفت خطرناک گاهی نفوذ کرده و باعث انحرافاتی شده است.

اولین غلو ها در اسلام زمانی آغاز شد که حضرت محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) رحلت فرمودند.در ادوار مختلف گروه هایی سعی بر این داشته اند تا تفکرات غالیانه و افراطی را در بین مسلمانان رواج دهند و هدف ایشان این بوده است که امتیازات و خصوصیات فوق بشری و خارق العاده ای را به رهبران دینی ،سیاسی و مذهبی خود نسبت دهند.

قَالَتْ لَهُمْ رُسُلُهُمْ إِن نَّحْنُ إِلاَّ بَشَرٌ مِّثْلُکُمْ وَلَکِنَّ اللّهَ یَمُنُّ عَلَى مَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَمَا کَانَ لَنَا أَن نَّأْتِیَکُم بِسُلْطَانٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللّهِ وَعلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ***سوره مبارکه ابراهیم-آیه11***

پیامبرانشان به آنان گفتند ما جز بشرى مثل شما نیستیم ولى خدا بر هر یک از بندگانش که بخواهد منت مى‏نهد و ما را نرسد که جز به اذن خدا براى شما حجتى بیاوریم و مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند(11)

إِنَّ مَثَلَ عِیسَى عِندَ اللّهِ کَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ کُن فَیَکُونُ***سوره مبارکه آل عمران-آیه59***

در واقع مثل عیسى نزد خدا همچون مثل [خلقت] آدم است [که] او را از خاک آفرید سپس بدو گفت باش پس وجود یافت(59)

قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُکُمْ یُوحَى إِلَیَّ أَنَّمَا إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَمَن کَانَ یَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا***سوره مبارکه کهف-آیه110***

گو من هم مثل شما بشرى هستم و[لى] به من وحى مى‏شود که خداى شما خدایى یگانه است پس هر کس به لقاى پروردگار خود امید دارد باید به کار شایسته بپردازد و هیچ کس را در پرستش پروردگارش شریک نسازد(110)

خداوند در قرآن کریم بارها به این نکته اشاره کرده است که پیامبران و فرستادگان او ،مخلوقات او هستند و همه آدمیان به یک شکل آفریده و خلق شده اند.

پیامبران و ائمه (علیهم السلام) بر مخلوق بودن خود تاکید داشته اند :

حضرت محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) فرموده اند :

ما بندگان و مخلوق و مربوب خداوند هستیم. به امر او منقاد می گردیم و به نهی وی منزجر می شویم.(2)

در عصر حاضر نیز گاهی غلوهایی در دین صورت میپذیرد،به مثالهایی از این دست میپردازیم:

در صحرای عربستان اکتشافگران و دانشمندان بقایای اسکلت انسانی عظیم الجسه را کشف کرده اند که معتقدند این اسکلت متعلق به یکی از افراد قوم عاد است که در آیات قرآن کریم ذکر شده است.

اما در واقعیت این یک مطلب کذب و دروغین است.این یک عکس دستکاری شده توسط نرم افزار فتوشاپ است که منبع آن سایت Worth1000است که در زمینه مسابقات عکسهای ساخته شده با فتوشاپ فعالیتهایی صورت میدهد و این عکش جهت شرکت در این مسابقات طراحی شده است.(بر روی تصاویر کلیک کنید و اطلاعات بیشتری بدست آورید)

ادعا شده است در باغی در کشور آلمان تنه و شاخه درختان به شکل زیر در آمده است و تعداد زیادی به این دلیل مسلمان شده اند.

 این عکس متعلق به یک هنرمند است که در مصر زندگی میکند و به شغل طبابت میپردازد.

از عوالی که باعث میشود شیطان در وجود انسان رخنه کند و بر او مسلط و چیره گردد و او را گرفتار عذاب الهی کند ،غلو و گزافه گویی در دین است.

پینوشت:

1-بحارالانوار، ج 25-ص 265.

2- سائل ‏الشیعة، گروه پژوهش مؤسسه آل البیت علیهم السلام‌، ج 4، ص 302، مؤسسه آل البیت علیهم السلام‌، چاپ اول‌، قم، 1409 ه‍ ق‌.